Arbuz

Nie znamy za wiele osób, które nie kochałyby arbuzów. Są cudownie orzeźwiające w lecie i można je przyrządzać na wiele sposobów. Arbuz ma bardzo wysoką zawartość wody, około 92%, dzięki czemu gasi pragnienie a jego tekstura jest przyjemnie chrupiąca. 

Arbuz należy do rodziny dyniowatych podobnie jak melon, które rosną na winorośli na ziemi. Arbuzy mogą być okrągłe, podłużne lub mieć kulisty kształt i posiadają grube zielone skórki, które często są pstrokate lub mają charakterystyczne paski.

Istnieje ponad 1200 odmian arbuzów, z czego 300 różnych jest uprawianych na terenie Meksyku i USA. Najpopularniejsze są jednak cztery : arbuzy słodkie, bezpestkowe, zawierające miąższ w kolorze żółtym oraz icebox. Wbrew często pojawiającym się informacjom- arbuzy bezpestkowe nie są wynikiem wpływu inżynierii genetycznej. Niezaziarnione arbuzy są wynikiem hybrydyzacji. Krzyżując diploidalny arbuz (z dwoma zestawami chromosomów) z tetraploidalnym (z czterema zestawami chromosomów), możliwe jest wytworzenie arbuza zawierającą nasiona triploidalne (z trzema zestawami chromosomów). Tak właśnie powstają arbuzy bez pestek. Niezaziarnione arbuzy zazwyczaj mogą zawierać pewne białe nasiona, nawet jeśli są one oznaczone jako te bez pestek. W rzeczywistości nie są to nasiona lecz tylko puste powłoki nasion.  Jeszcze kilka lat temu rzadko spotykane były arbuzy bezpestkowe. Dzisiaj nawet  do 85% wszystkich produkowanych arbuzów w USA szacuje się jako te bez pestek. 

Pierwsze wzmianki o tych owocach odnaleziono już na starożytnych hieroglifach sprzed około 5000lat! Umieszczano je w grobowcach władców by zapewniać im pożywienie w życiu pozagrobowym. Arbuzy pochodzą z okolic pustyń  Kalahari w Afryce, następnie dotarły do krajów śródziemnomorskich a w X wieku do Chin. Dopiero w XIII wieku zawędrowały do Europy a statki z niewolnikami zabrały te niezwykłe owoce do Ameryki.

Obecnie głównym producentem arbuzów są Chiny. Uprawiane są także w Turcji, Iranie i USA. W Polsce hodowany jest w szklarniach i foliowych tunelach. 

Wbrew obiegowej opinii, iż arbuzy to sama woda, bez większej wartości- owoce te sprzyjają także zachowaniu zdrowia. Jedna szklanka arbuza zawiera porównywalną ilość likopenu co dwa pomidory średniej wielkości! Mało tego- badania wykazują, że organizm człowieka wykazuje zdolność jego wchłaniania z arbuzów w podobnym stopniu jak z soku pomidorowego! To właśnie sok pomidorowy jest uważany za optymalne źródło tego cennego związku. Zawartość likopenu arbuzów wzrasta wraz z dojrzewaniem, tak więc aby uzyskać najlepsze korzyści zdrowotne, wybierajmy owoce w pełni dojrzałe. Arbuzy to także źródło beta-karotenu. Badanie przeprowadzone w Korei dowiodło, iż mężczyźni spożywający spore ilości arbuzów wykazywali mniejsze ryzyko zapadnia na nowotwór jelita grubego. Inne badanie pokazywało zmniejszenie ryzyka zachorowania na nowotwór prostaty. Domowe napary z arbuzów bywały stosowane jako środek moczopędny oraz obniżający ciśnienie krwi.

Niezwykłe właściwości wykazuje także charakterystyczna skóra arbuza. Skóra arbuza zastosowana miejscowo przynosi znaczącą ulgę w świądzie. Ale to nie wszystko. Jest to naturalne źródło cytruliny – aminokwasu wspomagającego przepływ krwi.  Jedna typowa porcja miąższu arbuza zawiera około 250mg cytruliny. Badania z udziałem arbuza i zawartości cytruliny dotyczyły odkładania tkanki tłuszczowej. W badaniach na zwierzętach wykazano, że wysokie spożycie cytruliny, a następnie przekształcanie jej do aminokwasu argininy można prowadzić do tworzenia się poliargininy. Peptydy są zdolne do blokowania aktywności enzymu fosfatazy alkalicznej. Gdy tak się dzieje, nasze komórki tłuszczowe (adipocyty), wykazują mniejszą tendencję do adipogenezy, co sprzyja mniejszemu gromadzeniu się tkanki tłuszczowej w naszym organizmie. 

Pestki arbuzów zawierają minerały, takie jak żelazo czy cynk. Oczywiście nie są to porażające ilości. Ilość białka w nasionach arbuza wynosi około 1 grama na 24 nasionach. Arbuz nie jest ponadto zbyt dobrym źródłem błonnika. Spożywając około 200kcal z arbuza dostarczymy jedynie 3-4g tego składnika. 

Jakie arbuzy należy wybierać?

Gdy w sklepie szukamy idealnego arbuza zwracajmy uwagę by był nieobity i pozbawiony wszelkiego rodzaju wgnieceń i uszkodzeń. Ważna jest także waga- ociężałość arbuzów jest dobrym znakiem, ponieważ zawartość wody zazwyczaj zwiększa wraz z dojrzewaniem. W pełni dojrzały arbuz będzie miał ponad 90% wody, a pod względem masy,  woda jest jednym z najcięższych elementów w każdej żywności. 

Wybierajmy arbuzy o stosunkowo gładkiej skórce, która może być lekko zmatowiona. Dolna część arbuza lub "podbrzusze" jest miejscem, gdzie owoc spoczywał na ziemi. Jeśli jest ono białe lub zielone, arbuz nie jest w pełni dojrzały. Wybierając arbuza wiele osób stuka w niego lub uderza, sprawdzając odgłos. W pełni dojrzały arbuz po uderzeniu, będzie wykazywał głębokie, „basowe” dźwięki, a nie płytkie, „sopranowe”. 

Gdy kupujemy arbuzy już w kawałkach, wybierajmy te o najgłębszym kolorze, pozbawione białych smug.  

Jak prawidłowo przechowywać arbuzy?

By arbuzy zachowały świeżość i przydatność do spożycia zaleca się owinąć go folią a cały kawałek umieścić w lodówce. Całe owoce można przechowywać  7-10 dni w temperaturze pokojowej. Co ciekawe warto odseparować arbuza od produktów zawierających etylen- jabłek, brzoskwiń czy gruszek. Arbuzy są wrażliwe na etylen i mogą w takich warunkach za szybko dojrzeć. 

Jak podawać arbuza?

Przed podaniem arbuza należy umyć. Warto wiedzieć, że wszystkie części arbuza są jadalne- pestki i skóra także! W wielu częściach świata, pestki arbuza są powszechnie uznane jako przekąska a kiszona skórka arbuza ma równie bogatą tradycję kulinarną. Jeśli decydujemy się jeść skórki, zalecamy zakup owocu z pewnego źródła, gdzie ryzyko pozostałości pestycydów na zewnętrznej skórze, będzie zmniejszone do minimum. 

- Sok z arbuza można zamrozić w formach do lodu. Następnie można je spożywać same lub dodawać do lemoniady czy drinków.

- Miąższ można pokroić w kostkę, plastry lub wydrążyć w formie kulek.

- W niektórych państwach arbuzy są łączone ze słonym serem feta.

- Arbuz można zmiksować i podawać z jogurtem naturalnym

- W krajach azjatyckich, prażone nasiona arbuza są albo przyprawiane i spożywane  jak przekąski lub używane do wypieku chleba jako nasiona na pieczywie. 

- W Ameryce Południowej skórkę arbuza marynuje się lub kandyzuje. 

- Arbuzy nadają się do sporządzania sałatek.

Powrót