Życie osoby otyłej

Otyłość to złożona, wieloczynnikowa choroba przewlekła, rozwijająca się na podłożu interakcji między uwarunkowaniami genetycznymi a środowiskiem. Powstaje  wyniku nieprawdłowej adaptacji organizmu do stylu życia i pracy. Rozwija się zwykle powoli. Podobnie jak w wielu krajach europejskich, występowanie otyłości jest tak częste, że można zaryzykować stwierdzenie o mającej miejsce epidemii otyłości. 

Osoby otyłe niewątpliwie mają obniżoną jakość życia. Często uważane są za osoby leniwe, niewykazujące motywacji do zrzucenia zbędnych kilogramów. Wyróżnianie się wśród innych, o normalnej wadze odnosi się przede wszystkim do oceny ciała jako ciała otyłego. Otyłe ciało postrzegane jest jako brak samokontroli i siły woli. Jest to swego rodzaju piętno. Gdy osoba, która w zwykłych interakcjach społecznych mogłaby zostać bez trudu zaakceptowana, jest otyła, okoliczność ta deprecjonuje niestety inne jej cechy. 

Negatywne postawy wobec osób otyłych przejawiają się w różnych miejscach, takich jak miejsce pracy, instytucje edukacyjne, media a nawet własna rodzina. Dane wykazują ponadto, iż osoby otyłe przyswajają sobie szeroko rozpowszechnione negatywne postawy. Objawia się to zamknięciem w sobie, niechęcią wobec kontaktów międzyludzkich, wychodzeniem z domu. 

Według Goffmana osoba z piętnem, w tym przypadku otyłości, nie podlega zwykłemu schematowi interpretacji codziennych wydarzeń. W związku z tym nawet osiąganie sukcesów nie jest doceniane lecz zanika pod „nadmiarem zbędnych kilogramów” lub wręcz sukces jest uważany jako przejaw litości a nie kompetencji takiej osoby. U osoby otyłej może narastać wówczas poczucie niepewności wynikającej z tego co inni tak naprawdę o niej myślą (Goffman, 2005). Osoby otyłe są zatem częściej narażone na izolację społeczną oraz wykluczenie. Obserwuje się często ich mniejszą wolę do podejmowania form aktywności fizycznej oraz zmiany w stanie emocjonalnym, takie jak depresja, niska ocena własnej wartości czy niska ocena własnego ciała.  

Wyróżnia się następujące formy stygmatyzacji osób otyłych:

Stygmatyzacja bezpośrednia:

- wyśmiewanie podczas aktywności fizycznej

- wyśmiewanie podczas jedzenia w miejscach publicznych, zakupów w supermarketach

- wyśmiewanie podczas korzystania z transportu publicznego

- dyskryminacja w miejscu pracy, brak możliwości awansu lub pracy na stanowiskach reprezentacyjnych

Stygmatyzacja w środowisku: 

- za małe siedzenia w miejscu pracy, poczekalniach, środkach transportu publicznego

- niedostosowane pasy w samochodzie czy samolocie

- brak rozmiarów ubrań  a w szczególności ubrań do aktywności sportowej

Stygmatyzacja pośrednia

- poczucie iż przyjaciele i rodzina są zawstydzeni, gdy są widziani w towarzystwie osoby otyłej

- lęk przed publicznym upokorzeniem, kiedy w publicznych miejscach wykonuje się ćwiczenia fizyczne

- lęk przed publicznym upokorzeniem, kiedy w publicznych miejscach spożywa się posiłek lub robi zakupy

- poczucie, że jest się obserwowanym i ocenianym 

- poczucie, że jest się ignorowanym przez obsługę sklepów z ubraniami

- przyjaciele i rodzina publicznie krytykują wagę

- przyjaciele i rodzina kpią z innych osób otyłych spotykanych w miejscach publicznych 

Badanie jakości życia oznacza w przypadku otyłości określenie problemów wynikających z tej choroby a dotyczących aktywności człowieka w sensie nie tylko fizycznym, ale również psychicznym i społecznym. W celu właściwej oceny wpływu otyłości na jakość życia został stworzony specjalny kwestionariusz. Narzędzie to mierzy wymiary jakości życia uwarunkowane otyłością – zdrowie społeczne, interpersonalne interakcje, pracę, mobilność, poczucie własnej wartości, życie seksualne, aktywność dnia codziennego oraz przyjemność związaną z jedzeniem. 

Kwestionariusz obejmuje następujące aspekty:

1.W wymiarze fizycznego funkcjonowania

- zdolność do podnoszenia przedmiotów

- zawiązywanie butów

- podnoszenie się z krzesła

- ubieranie się

- ruchliwość

- krzyżowanie nóg

- odczuwanie „krótkiego” oddechu

- bolesna sztywność przy skręcaniu się

- opuchnięte stawy skokowe nóg

- obawa o zdrowie

2. Poczucie własnej wartości

- poczucie skrępowania i zakłopotania

- obniżenie poczucia własnej wartości 

- brak pewności siebie

- nielubienie siebie

- obawa przed odrzuceniem

- unikanie patrzenia w lustro

- uczucie zażenowania w miejscach publicznych

3. Życie seksualne

- brak zainteresowania aktywnością seksualną

- odczuwanie małej satysfakcji seksualnej

- trudności w podejmowaniu aktywności seksualnej

- unikanie kontaktów seksualnych

4. Dystres w miejscach publicznych

- doświadczanie drwin i kpin

- trudności w „dopasowaniu się” do siedzeń w miejscach publicznych 

- trudności w „dopasowaniu się” do przejść między rzędami

- obawy o znalezienie właściwego krzesła

- doświadczanie dyskryminacji 

5. Praca

- kłopoty w osiąganiu zamierzeń

- bycie mniej wydajnym niż mogłoby się być

- obawa przed udzielaniem wywiadów

Niewątpliwie otyłość w znaczący sposób wpływa na jakość życia. Zaburza zdrowie fizyczne oraz emocjonalny dobrostan i funkcjonowanie psychospołeczne. Zarówno ogólna ocena stanu zdrowia jak i ocena zdrowia psychicznego oraz zdolność funkcjonowania społecznego są zaburzone. Osoby otyłe wybierające leczenie otyłości pragną nie tylko zmniejszyć ryzyko chorób, które mogą być konsekwencją nadmiaru kilogramów ale przede wszystkim poczuć się lepiej we własnej skórze. Pacjenci wraz ze spadkiem na wadze odzyskują wiarę w siebie, lepszy obraz własnej osoby a także zwiększenie kontaktów z innymi ludźmi. 

Otyłość bywa skutkiem zaburzeń hormonalnych, leków np. sterydowych czy obciążenia genetycznego. Stereotyp osoby otyłej jako kogoś leniwego i pozbawionego siły i motywacji jest niezwykle krzywdzący. Pamiętajmy o tym gdy zauważymy kogoś wyśmiewanego publicznie i zareagujmy. Waga to nie jedyny wyznacznik atrakcyjności. Każdy ma w sobie coś pięknego, ponieważ jesteśmy niepowtarzalni i jedyni w swoim rodzaju. 

Powrót